Artikülasyon Bozukluğu Nedir?

Artikülasyon Bozukluğu Nedir?

Artikülasyon bozukluğu, kişinin sesleri, heceleri veya sözcükleri elinde olmadan yanlış bir biçimde üretmesi durumudur.

Örneğin birey “kedi” yerine “tedi” der. Bu problemi yaşayan kişilerde yanlış kullanımlar tek bir hece ya da kelimeye özgü olmayıp o sesi içeren tüm kelimeleri kapsamaktadır. Az önce verdiğimiz örnekten yola çıkarsak “k” sesinde problem yaşayan birey tüm “k” içerek kelimelerde problem yaşar.

Yapılan araştırmalara göre;, 6 yaş grubunda olan çocuklarda % 2 ile 3 arasında değişen artikülasyon bozukluğu oranı, 18 yaşında %0.5 ‘e düşmüştür.

Artikülasyon Nedir?

Artikülasyon, ses, hece ve kelimelerin oluşması anlamına gelmektedir ve Türkçe diline sesletim olarak geçiş yapmıştır.  

Yine başka bir deyişle havanın ses tellerinden geçtikten hemen sonra ağızda dil, dişler, damak ve çene aracılığı ile biçimlendirilerek sesin, hece ve sözcüklerin oluşması anlamına gelmektedir. 

Dolayısı ile artikülasyon bozukluğu bulunmayan bir bireyde kelime telaffuzu düzgün bir biçimdeyken problem olduğu zaman kelimelerin telaffuzunun anlaşılması zorlaşmaktadır. 

Küçük yaşlarda ortaya çıkan artikülasyon bozuklukları yaş ilerledikçe ve küçük birkaç terapi düzenlendikçe düzelmektedir.

Artikülasyon Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?

Artikülasyon bozukluğu bir tür konuşma bozukluğudur ve zamanında tespit edilmesi terapinin sonuca ulaşmasında önemli rol oynamaktadır. Bu hastalık hem yapısal sorunlar hem de yanlış öğrenme sonucunda ortaya çıkabilmektedir. Belli başlı faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Zihinsel engel
• İşitme engeli
• Dil kaslarında oluşan işlevsel sorunlar
• Çene kaslarında veya çene sinirlerinde bulunan bozukluklar
• Burunda bulunan et
• Damağın çok yüksekte veya düz biçimde olması 
• Evde başka bir yabancı dilin yetersiz seviyede konuşulması
• Yanlış öğrenim sonucunda çocuğun veya bireyin üstünde baskıcı bir tutum gösterilmesi

 

Artikülasyon Bozukluğu ile Fonolojik Bozukluk Arasındaki Fark Nedir?

Bir problem gözlemlendiği zaman bu rahatsızlığın ne olduğu da araştırılmalıdır. Artikülasyon bozukluğu ve diğer problemlerin ayırt edilmesi gerekmektedir. Fonolojik bozuklukta artikülasyon bozukluğundan farklı olarak yanlış sesler bireyin ses dağarcığında bulunmaktadır. 

Birey bu kelimelerin bir ses ya da hece yerine başka bir ses veya hece kullanır. Fonolojik bozukluğa sahip çocuklarda en çok görülen belirtiler arasında konuşma seslerinin yer değiştirmesi vardır. Bunun en belirgin örneği “kitap” derken “t” sesi ve “p” sesinin yerini değiştirmektir.

Artikülasyon bozukluğu ve fonolojik bozukluğun ayrıştırılması dil ve konuşma terapistleri tarafından yapılmakta ve tedavi buna göre başlamaktadır.

Artikülasyon Bozukluğu Nasıl Tedavi Edilir?

Dil ve konuşma terapisti, sorunun temel nedenini ve tespiti sonrası çocuğun yaşı ve konuşma bozukluğuna neden olan sesleri anlamak için çocuğu testlere sokar ve ardından da terapi tarihi belirler.

Çocuklar küçükken bazı seslere dili dönmeyebilir. Bu normal bir durumdur. Ancak beş yaşından sonra halen devam eden dik dönmemeleri için tedavi uygulanması zorunludur. Böyle durumlarda dil ve konuşma terapistine ne kadar erken gidilir ise sorun o kadar hızlı çözülecektir.

Daha önce de dediğimiz gibi herhangi bir fizyolojik problem yani yapısal bir durum olmadığında doğru ve düzenli terapi ile bireyin düzelmesi mümkündür. Çözüme daha hızlı ulaşmak için ebeveynlerin dil ve konuşma terapistinin önerdiği kitap setini alması ve çocukla ilgilenmesi gerekmektedir. 

Artikülasyon bozukluğu evde nasıl tedavi edilir sorusu aklı kurcalayan bir sorudur. Artikülasyon bozuklukları ufak seviyede ve bilinçli aile ile evde de çözülebilecek bir rahatsızlıktır. Artikülasyon bozuklukları terapi kitabı ile oluşturulmuş setler vardır ve bu setlerin kullanılması bireyleri oldukça ileri bir noktaya taşıyacaktır.

Artikülasyon Bozukluğu Egzersizleri 

İlk çalışma olarak ailesi, çocuğun ağız, dil ve dudak çalıştırma alıştırması yaptırmalıdır. Bunun için çocuğa sakız çiğnetilebilir. Dudak kasları üfleme çalışmasıyla da geliştirilebilir. Dudaklara bal sürerek yalama çalışması, a ve o harfleriyle ağız yuvarlama hareketleri veya diş takırdatma hareketleri yapılabilir. 

İkinci çalışma olarak aileler, çocuklarının hatalı çıkarttığı sesleri tespit ederek içinde bu seslerin bulunduğu kelimelerden oluşmuş olan bir listeyi çocukla hazırlayarak onun da listeden haberdar olmasını sağlar.

Üçüncü olarak da çocuk ve aile ayna karşısına geçer. Önce aile çocuk ile beraber hazırlanan kelime listesinin doğrusunu okur. Sonra da çocuktan tekrar etmesini, yani okumasını ister. Çocuk ebeveyninin ağız hareketlerine bakarak doğrusunu çıkartmaya çalışır. Böylelikle ebeveyni yardımı ile yanlış okuma veya söyleme durumu ortadan kaldırılır.

Yine benzer birçok etkinlik ile evde artikülasyon bozukluğunun geçirilme imkanı vardır. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi bu durum sadece hafif seviye artikülasyon bozukluklarında meydana gelebilir. Onun haricinde eğer ileri seviye durum söz konusu ise kesinlikle aile desteğinin yanı sıra bir dil ve konuşma terapisti ile de çalışılması gerekilir.

Dil ve Konuşma Terapisti Mesleği 

Dil ve konuşma ile ilgili bozukluklar bireylerin hayatını ciddi manada engelleyen durumlardır. Hem sosyal açıdan hem de bireysel açıdan hayatı engelleyen bu durumu ortadan kaldırmak da bir seçenektir. Kimi zaman artikülasyon bozuklukları terapi kitabı vb. eserler ile iyileşme sağlanır. Kekemelik artikülasyon bozukluklarıda sıkça dil ve konuşma terapistine gitme sebebi olarak görülmektedir. 

Dil ve konuşma terapistleri, gelen bireylerin rahatsızlığını anlayarak buna göre bir iyileşme planı oluştururlar. Genel olarak iyileşme planları ve süreçleri hızlı bir biçimde ilerler. 

Tabi ki dil ve konuşma terapistine devam edildiği süre zarfında aile tarafından konuyla ilgili de destek alınır ise süreç çok daha hızlı ilerler.  En büyük destek her zaman her hastalıkta olduğu gibi aileden alınmaktadır. 

Peki dil ve konuşma terapisti olmak için ne yapılmalıdır sorusuna cevap vermemiz gerekir ise; sayısal bir bölüm olup son zamanlarda gözde olan bir bölümdür. Daha çok sabırlı kişilerin seçmesi gereken, basit ama etkili olan bir bölümdür. Dolayısıyla seçecek kişilerin tam manasıyla işi araştırması gerekmektedir.